(c) Thinkstock
De Europese Unie bevindt zich voor velen in het verdomhoekje, met de Europese Commissie als voornaamste boksbal. Dat heeft ze in grote mate aan zichzelf te wijten na weinig doortastende antwoorden op de rake klappen die de euro-, veiligheids- en migratiecrisis al jarenlang uitdelen. Om haar gebrek aan doortastendheid te verdoezelen, lanceerde Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker in september 2015 een PR-plan van 26 miljoen euro. Terwijl vluchtelingen dood aanspoelden op onze Europese stranden, werd op het Schumanplein gebakkeleid over hoe het imago van de EU kunstmatig verbeterd kon worden.
De campagne was niet alleen weinig succesvol, Europa had daarnaast ook te kampen met de brexit, en de groei van extreme partijen in verschillende lidstaten.
Aangeslagen door de brexit besloot Juncker het reclameoffensief in te ruilen voor een ander soort charmeoffensief: onvervalste gratispolitiek. Op 14 september 2016 kondigde hij tijdens zijn jaarlijkse State of the Union aan gratis wifi naar de Europese steden te zullen brengen. De Commissie heeft er 120 miljoen euro belastinggeld voor veil, terwijl hier al veel privé-initiatieven rond bestaan en de Commissie in feite niet weet of het sop de kool wel waard is. Herhaalde vragen naar het nut bleven immers onbeantwoord.
Waar dit idee dan vandaan komt, kan enkel opgevangen worden in de wandelgangen. Martin Selmayr, de dominante kabinetschef van Juncker, laat van tijd tot tijd een ballonnetje op, waarvan hij denkt dat hij er de zieltjes van de burger mee kan kopen. Politico, een toonaangevend nieuwsmedium, kroonde hem tot machtigste kabinetschef. Zo zou Selmayer leidt de facto de Commissie leiden, en niet Juncker.
Net als gratis wifi blijkt ook de gratis Interrail-pas voor àlle Europese 18-jarigen een losse flodder. Dit absurde idee van de christendemocratische fractie moest het Europees gevoel bij jongeren aanwakkeren, wat de Commissie in eerste instantie wel zag zitten. Tot na enig rekenwerk duidelijk werd dat dit cadeautje de belastingbetaler jaarlijks 2 miljard euro zou kosten. Waarop de Commissie deze week geruisloos deze luchtballon loste.
Dit is symbolisch voor een Commissie die wanhopig probeert om de Europese burgers te bereiken. Juncker & co lijken wel tienduizend gratis luchtballonnen te lanceren, waarvan de effecten niet verder reiken dan de ivoren torens van de Europese wijk in Brussel. En waar ze doorprikt worden door de keiharde realiteit. Die realiteit vraagt om stevige inspanningen op het vlak van veiligheid, de aanpak van migratie en jobs. Van deze Commissie van de zelfverklaarde laatste kans verwacht ik een duidelijke focus op deze drie prioriteiten.
Ook de burger zelf verwacht actie van de Unie in die domeinen. Dat is dé manier om de ontegensprekelijke meerwaarde van de EU op een verstandige manier in de verf te zetten. Dit zijn dan ook de projecten waarin de Commissie haar energie moet investeren, niet in luchtballonnen. Laat het fiasco van de gratis Interrail-pas een laatste luchtballon geweest zijn, zodat we nu kunnen concentreren op de zaken die er echt toe doen. Voordat Europa écht in de touwen hangt.
